1. Visão Geral

As life expectancy continues to rise globally, maintaining health and functional ability in older adults becomes a key public health priority. The increase in age is accompanied by physiological changes, which, combined with possible health problems, lead to changes and limitations, not only of mobility, but also of psychological and social functionality. Most of the body's systems begin to malfunction, physiological changes have an indelible impact on the external appearance, chronic diseases appear, while if pre-existing they worsen, and all this is associated with movement problems and limitations of functionality. When the functionality is so limited that the person cannot cope with his daily needs, then we speak of a disability. People with a disability certainly have a lower quality of life, but as they cannot cope with the needs of daily life, they are dependent on others. This creates a series of knock-on effects in the lives of other people, especially their family carers, while, in a wider sense, it puts a strain on the health care system and the state's economy.

To address possible budget shortfalls due to increased health care costs of older adults, the number of years people live with a disability should be reduced, that is, active life expectancy should be increased (Fries & Crapo, 1981). The best "medicine" to deal with this problem seems to be physical activity. Regular physical activity plays a pivotal role in sustaining mobility, cardiovascular health, and overall well-being among older populations. A certain level of fitness not only protects a person from chronic diseases such as heart disease, diabetes, cancer, but also makes performing many activities of daily living, as well as participating in a variety of sports and recreational activities, much easier. From systematic participation in physical activity, certain psychological benefits may also arise, such as emotional well-being, good cognitive functioning, and the perception of a higher quality of life (Rose & Skelton, 2019).

A medida que la esperanza de vida sigue aumentando en todo el mundo, el mantenimiento de la salud y la capacidad funcional de las personas mayores se convierte en una prioridad clave de la salud pública. El aumento de la edad va acompañado de cambios fisiológicos que, combinados con posibles problemas de salud, provocan cambios y limitaciones, no sólo de la movilidad, sino también de la funcionalidad psicológica y social. La mayoría de los sistemas del cuerpo empiezan a funcionar mal, los cambios fisiológicos tienen un impacto indeleble en la apariencia externa, aparecen enfermedades crónicas, mientras que si son preexistentes empeoran, y todo ello se asocia con problemas de movilidad y limitaciones de la funcionalidad. Cuando la funcionalidad es tan limitada que la persona no puede hacer frente a sus necesidades cotidianas, entonces hablamos de discapacidad. Las personas con discapacidad tienen sin duda una menor calidad de vida, pero como no pueden hacer frente a las necesidades de la vida diaria, dependen de otras personas. Esto genera una serie de reacción en cadena en la vida de otras personas, especialmente los familiares que los cuidan, mientras que, en un sentido más amplio, supone una carga para el sistema sanitario y la economía del país.

Para hacer frente a posibles déficits presupuestarios debidos al aumento de los costes sanitarios de las personas mayores, debería reducirse el número de años que las personas viven con una discapacidad, es decir, debería aumentarse la esperanza de vida activa (Fries & Crapo, 1981). La mejor «medicina» para hacer frente a este problema parece ser la actividad física. La actividad física regular desempeña un papel fundamental en el mantenimiento de la movilidad, la salud cardiovascular y el bienestar general de las personas mayores. Un cierto nivel de forma física no sólo protege a la persona de enfermedades crónicas como las cardiopatías, la diabetes o el cáncer, sino que también facilita la realización de muchas actividades de la vida diaria, así como la participación en diversos deportes y actividades recreativas. De la participación sistemática en la actividad física también pueden derivarse ciertos beneficios psicológicos, como el bienestar emocional, el buen funcionamiento cognitivo y la percepción de una mayor calidad de vida (Rose & Skelton, 2019).

Con il continuo aumento dell'aspettativa di vita a livello globale, il mantenimento della salute e delle capacità funzionali negli adulti più anziani diventa una priorità fondamentale per la salute pubblica. L'aumento dell'età è accompagnato da cambiamenti fisiologici che, combinati con eventuali problemi di salute, portano a modifiche e limitazioni non solo della mobilità, ma anche della funzionalità psicologica e sociale. La maggior parte dei sistemi dell'organismo inizia a non funzionare, i cambiamenti fisiologici hanno un impatto indelebile sull'aspetto esteriore, compaiono malattie croniche, mentre se preesistenti si aggravano, e tutto questo si associa a problemi di movimento e limitazioni della funzionalità. Quando la funzionalità è così limitata che la persona non può far fronte alle sue necessità quotidiane, si parla di disabilità. Le persone con disabilità hanno certamente una qualità di vita inferiore, ma non potendo far fronte alle esigenze della vita quotidiana, sono dipendenti dagli altri. Questo crea una serie di effetti a catena nella vita di altre persone, in particolare dei loro assistenti familiari, mentre, in senso più ampio, mette a dura prova il sistema sanitario e l'economia dello Stato.

Per far fronte alle possibili carenze di bilancio dovute all'aumento dei costi sanitari degli anziani, si dovrebbe ridurre il numero di anni in cui le persone vivono con una disabilità, ovvero aumentare l'aspettativa di vita attiva (Fries & Crapo, 1981). La migliore "medicina" per affrontare questo problema sembra essere l'attività fisica. L'attività fisica regolare svolge un ruolo fondamentale nel sostenere la mobilità, la salute cardiovascolare e il benessere generale della popolazione anziana. Un certo livello di forma fisica non solo protegge una persona da malattie croniche come le cardiopatie, il diabete e il cancro, ma facilita anche lo svolgimento di molte attività della vita quotidiana e la partecipazione a una serie di sport e attività ricreative. Dalla partecipazione sistematica all'attività fisica possono derivare anche alcuni benefici psicologici, come il benessere emotivo, un buon funzionamento cognitivo e la percezione di una maggiore qualità della vita (Rose & Skelton, 2019).

A várható élettartam világszerte emelkedik, tehát az idősödők egészségének és funkcionális képességének megőrzése közegészségügyi prioritássá válik. Az életkor előrehaladása fiziológiai változásokkal jár, amelyek az esetleges egészségügyi problémákkal együtt nemcsak a mobilitás, hanem a pszichológiai és szociális funkcionalitás korlátozásához is vezetnek. A test legtöbb rendszere hibásan kezd működni, mozgásproblémák és kompetenciavesztés alakulnak ki, a fiziológiai változások megváltoztatják a megjelenést, és krónikus betegségekhez, vagy azok súlyosbodásához vezetnek. Fogyatékról akkor beszélünk, ha a kompetencia annyira korlátozott, hogy az illető nem tudja ellátni napi szükségleteit. A fogyatékossággal élő emberek életminősége egyébként is alacsonyabb lehet, de ráadásul másokra vannak utalva, ami különösen családtagjaik életére gyakorol nyomást, tágabb értelemben pedig megterheli az egészségügyi ellátórendszert és az állam gazdaságát.

Az idősödők megnövekedett egészségügyi költségeiből adódó esetleges költségvetési hiányok kezelése érdekében csökkenteni kellene a fogyatékossággal töltött életévek számát, azaz növelni kellene a várható aktív élettartamot (Fries & Crapo, 1981). A testmozgás tűnik a probléma legbiztosabb megoldásának. A rendszeres fizikai aktivitás kulcsfontosságú szerepet játszik az idősek mozgékonyságának, szív- és érrendszeri egészségének és általános jóllétének fenntartásában. Egy bizonyos szintű edzettség nemcsak a krónikus betegségektől, például a szívbetegségektől, a cukorbetegségtől és a ráktól véd, hanem a mindennapi élet számos tevékenységének elvégzését, valamint a különféle sport- és szabadidős tevékenységekben való részvételt is megkönnyíti. A rendszeres testmozgásból bizonyos pszichológiai előnyök is származhatnak, úgymint érzelmi jóllét, jó kognitív működés, és jobb szubjektív életminőség (Rose & Skelton, 2019).

Naarmate de levensverwachting wereldwijd blijft stijgen, wordt het behoud van de gezondheid en het functionele vermogen van oudere volwassenen een belangrijke prioriteit voor de volksgezondheid. De toename van de leeftijd gaat gepaard met fysiologische veranderingen die, in combinatie met mogelijke gezondheidsproblemen, leiden tot veranderingen en beperkingen, niet alleen van de mobiliteit, maar ook van de psychologische en sociale functionaliteit. De meeste systemen van het lichaam beginnen slecht te functioneren, fysiologische veranderingen hebben een onuitwisbare invloed op het uiterlijk, chronische ziekten verschijnen, terwijl ze, als ze al bestaan, verslechteren, en dit alles gaat gepaard met bewegingsproblemen en beperkingen van de functionaliteit. Wanneer de functionaliteit zo beperkt is dat de persoon niet in staat is om in zijn dagelijkse behoeften te voorzien, dan spreken we van een handicap. Mensen met een handicap hebben zeker een lagere kwaliteit van leven, maar omdat ze niet kunnen voldoen aan de behoeften van het dagelijks leven, zijn ze afhankelijk van anderen. Dit creëert een reeks domino-effecten in het leven van andere mensen, met name hun mantelzorgers, terwijl het in bredere zin het gezondheidszorgsysteem en de economie van de staat onder druk zet.

Om mogelijke begrotingstekorten als gevolg van de gestegen kosten van de gezondheidszorg van ouderen op te vangen, moet het aantal jaren dat mensen met een handicap leven worden verminderd, dat wil zeggen dat de actieve levensverwachting moet worden verhoogd (Fries & Crapo, 1981). Het beste "medicijn" om met dit probleem om te gaan, lijkt fysieke activiteit te zijn. Regelmatige lichaamsbeweging speelt een cruciale rol bij het behoud van mobiliteit, cardiovasculaire gezondheid en algemeen welzijn bij oudere bevolkingsgroepen. Een bepaald niveau van fitheid beschermt een persoon niet alleen tegen chronische ziekten zoals hartaandoeningen, diabetes, kanker, maar maakt het ook veel gemakkelijker om veel activiteiten van het dagelijks leven uit te voeren en deel te nemen aan een verscheidenheid aan sport- en recreatieve activiteiten. Systematische deelname aan fysieke activiteit kan ook bepaalde psychologische voordelen opleveren, zoals emotioneel welzijn, goed cognitief functioneren en de perceptie van een hogere kwaliteit van leven (Rose & Skelton, 2019).

Com o aumento global da esperança de vida, a preservação da saúde e da capacidade funcional dos adultos mais velhos assume-se como uma prioridade crucial de saúde pública. O envelhecimento traz consigo mudanças fisiológicas que, em combinação com possíveis problemas de saúde, resultam em limitações que afetam não só a mobilidade, mas também as dimensões psicológicas e sociais do indivíduo. À medida que os sistemas e funções do corpo começam a perder eficiência, as alterações fisiológicas tornam-se evidentes na aparência externa, as doenças crónicas surgem ou agravam-se, e estas condições refletem-se em dificuldades de mobilidade e na funcionalidade geral. Quando estas limitações atingem o ponto em que a pessoa já não consegue satisfazer autonomamente as suas necessidades básicas, estamos perante uma situação de deficiência. A deficiência impacta negativamente a qualidade de vida, uma vez que os indivíduos afetados se tornam dependentes de terceiros para gerir as tarefas do dia a dia. Esta dependência tem consequências significativas na vida de quem lhes presta cuidados, nomeadamente os familiares e cuidadores, e, numa perspetiva mais ampla, exerce uma pressão considerável sobre o sistema de saúde e a economia do Estado.

Para enfrentar possíveis desequilíbrios causados pelo aumento dos custos com os cuidados de saúde dos adultos mais velhos, é essencial reduzir os anos vividos com deficiência. Por outras palavras, é preciso aumentar a esperança de vida ativa (Fries & Crapo, 1981). E qual é o "remédio" mais eficaz? A atividade física, claro! Praticar exercício regularmente é uma verdadeira “poção mágica” para manter a mobilidade, cuidar do coração e garantir o bem-estar geral das pessoas mais velhas. Ter um bom nível de forma física não só ajuda a afastar doenças crónicas como problemas cardíacos, diabetes e até certos tipos de cancro, como também facilita as tarefas do dia a dia e abre portas para participar em desportos e atividades recreativas. E não fica por aqui! Além dos benefícios físicos, mexer o corpo traz vantagens psicológicas incríveis: melhora o humor, mantém o cérebro em forma e dá aquela sensação de que a vida é mesmo boa (Rose & Skelton, 2019).

Καθώς το προσδόκιμο ζωής συνεχίζει να αυξάνεται παγκοσμίως, η διατήρηση της υγείας και της λειτουργικής ικανότητας των ηλικιωμένων γίνεται βασική προτεραιότητα για τη δημόσια υγεία. Η αύξηση της ηλικίας συνοδεύεται από φυσιολογικές αλλαγές, οι οποίες, σε συνδυασμό με πιθανά προβλήματα υγείας, οδηγούν σε αλλαγές και περιορισμούς, όχι μόνο της κινητικότητας, αλλά και της ψυχολογικής και κοινωνικής λειτουργικότητας. Τα περισσότερα από τα συστήματα του σώματος αρχίζουν να δυσλειτουργούν, οι φυσιολογικές αλλαγές έχουν ανεξίτηλο αντίκτυπο στην εξωτερική εμφάνιση, εμφανίζονται χρόνιες ασθένειες, ενώ εάν προϋπάρχουν επιδεινώνονται και όλα αυτά συνδέονται με προβλήματα κίνησης και περιορισμούς λειτουργικότητας. Όταν η λειτουργικότητα είναι τόσο περιορισμένη που το άτομο δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τις καθημερινές του ανάγκες, τότε μιλάμε για αναπηρία. Τα άτομα με αναπηρία έχουν σίγουρα χαμηλότερη ποιότητα ζωής, καθώς δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στις ανάγκες της καθημερινής ζωής και εξαρτώνται από άλλους. Αυτό δημιουργεί μια σειρά αλυσιδωτών επιπτώσεων στη ζωή άλλων ανθρώπων, ειδικά των οικογενειακών φροντιστών τους, ενώ, σε ένα πιο ευρή φάσμα, ασκεί πίεση στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης και στην οικονομία του κράτους.

Για να αντιμετωπιστούν πιθανές ελλείψεις του προϋπολογισμού λόγω του αυξημένου κόστους υγειονομικής περίθαλψης των ηλικιωμένων, θα πρέπει να μειωθεί ο αριθμός των ετών που ζουν τα άτομα με αναπηρία, δηλαδή να αυξηθεί το προσδόκιμο ενεργού ζωής (Fries &; Crapo, 1981). Το καλύτερο «φάρμακο» για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος φαίνεται να είναι η σωματική δραστηριότητα. Η τακτική σωματική δραστηριότητα διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στη διατήρηση της κινητικότητας, της καρδιαγγειακής υγείας και της συνολικής ευημερίας μεταξύ των ηλικιωμένων πληθυσμών. Ένα ορισμένο επίπεδο φυσικής κατάστασης όχι μόνο προστατεύει ένα άτομο από χρόνιες ασθένειες όπως καρδιακές παθήσεις, διαβήτη, καρκίνο, αλλά κάνει επίσης την εκτέλεση πολλών δραστηριοτήτων καθημερινής ζωής και τη συμμετοχή σε μια ποικιλία αθλητικών και ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων πιο εύκολη. Από τη συστηματική συμμετοχή σωματικής δραστηριότητας, μπορεί επίσης να προκύψουν ορισμένα ψυχολογικά οφέλη, όπως η συναισθηματική ευεξία, η καλή γνωστική λειτουργία και η αντίληψη μιας υψηλότερης ποιότητας ζωής (Rose &; Skelton, 2019).